Półpasiec to groźna choroba zakaźna, która jest wywołana wirusem VZV – tym samym, który jest odpowiedzialny za ospę wietrzną. Ospa jest wynikiem pierwotnego zakażenia wirusem, do którego dochodzi zwykle jeszcze w dzieciństwie. Po wielu latach, kiedy odporność organizmu spada, wirus, uśpiony w grzbietowych zwojach nerwowych, wirus reaktywuje się, namnaża i lokalizuje w nerwach czuciowych skóry. Wywołuje on silne bóle, które przejawiają się po pewnym czasie między innymi charakterystyczną wysypką w miejscu bólu (układa się ona w charakterystyczne pasy).
Półpasiec – u kogo się pojawia?
Półpasiec najczęściej jest diagnozowany u ludzi starszych, u dzieci pojawia się bardzo rzadko (atakuje je zwykle wtedy, gdy znajdują się w okresie upośledzenia odporności – np. chorują na białaczkę lub są nosicielami wirusa HIV). Kontakt z chorym na półpasiec niesie ze sobą ryzyko zakażenia ospą wietrzną – oczywiście dla osób, które wcześniej jej nie przechodziły. Chory zaraża najczęściej przez 3-5 dni, a pierwsze objawy ospy można dostrzec już po dwóch tygodniach. Ryzyko zachorowania na półpaśca jest wyższe u osób, które przeszły przeszczep szpiku.
Powodem reaktywacji półpaśca jest spadek odporności organizmu. Na pojawienie się choroby są więc narażone szczególnie:
- osoby starsze, szczególnie po 60. roku życia (ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem)
- osoby przechodzące chorobę nowotworową – poddane ciężkiemu leczeniu, które je osłabia (np. chemio- i radioterapia)
- osoby przechodzące silne infekcje i zapalenia
- osoby mające problem z przewlekłym osłabieniem odporności
- osoby żyjące w stresie, osłabione, długo pozbawione możliwości odpoczynku
- osoby poddane szczepieniom
- osoby po przeszczepach
- osoby zarażone wirusem HIV lub chore na AIDS
Okres reaktywacji wirusa VZV i wylęgania się choroby zwykle trwa od dwóch do pięciu tygodni. W tym czasie chory przechodzi przez kolejne fazy choroby i stopniowo zauważa towarzyszące jej objawy.
Objawy półpaśca
Pierwsze symptomy mogą być bardzo niecharakterystyczne: ból gardła, podwyższona temperatura ciała, osłabienie. Później jednak dochodzi do stanu zapalnego nerwu czuciowego, co przejawia się bólem wzdłuż zaatakowanego nerwu. Ból jest ostry, piekący i bardzo silny. Po 2-3 dniach na skórze w bolesnej okolicy pojawia się pęcherzykowa wysypka z odczynem zapalnym skóry (tak jest zazwyczaj – rzadko zdarza się, że półpasiec przebiega bez wysypki).
Pęcherzyków przybywa przez około 4 dni. Potem zasychają, przeobrażając się w krostki i strupki. Zmiany skórne najczęściej pojawiają się na tułowiu, rzadziej na twarzy lub kończynach. Charakterystyczne jest to, że pojawiają się tylko na jednej połowie ciała.