Kreatynina jest chemiczną cząsteczką odpadową, która powstaje w wyniku metabolizmu mięśni. Kreatynina jest wytwarzana z kreatyny, cząsteczki o dużym znaczeniu dla produkcji energii w mięśniach. Około 2% kreatyny w organizmie każdego dnia ulega przekształceniu w kreatyninę.
Kreatynina jest transportowana przez krew do nerek. Nerki odfiltrowują większość kreatyniny i usuwają ją z moczem. Ponieważ masa mięśniowa w ciele jest względnie stała z dnia na dzień, produkcja kreatyniny zwykle pozostaje zasadniczo niezmieniona, na co dzień.
Dlaczego sprawdzane są poziomy kreatyniny we krwi?
Nerki utrzymują poziom kreatyniny we krwi w normalnym zakresie. Stwierdzono, że kreatynina jest dość wiarygodnym wskaźnikiem czynności nerek. Podwyższone stężenie kreatyniny oznacza zaburzenie czynności nerek lub choroby nerek.
Ponieważ nerki stają się upośledzone z jakiegokolwiek powodu, poziom kreatyniny we krwi wzrośnie z powodu słabego klirensu (współczynnik oczyszczania) kreatyniny przez nerki. Nienormalnie wysoki poziom kreatyniny ostrzega przed możliwą wadą lub niewydolnością nerek. Z tego powodu standardowe testy krwi rutynowo sprawdzają ilość kreatyniny we krwi.
Bardziej dokładną miarę czynności nerek można oszacować, obliczając ilość wydzielanej kreatyniny z organizmu przez nerki. Jest to określane, jako klirens kreatyniny i szacuje szybkość filtracji przez nerki (współczynnik przesączania kłębuszkowego lub GFR).
Poziom azotu mocznika we krwi jest kolejnym wskaźnikiem czynności nerek. Mocznik jest również metabolicznym produktem ubocznym, który może się narastać, jeśli zaburzona jest czynność nerek. Stosunek mocznika do kreatyniny generalnie dostarcza dokładniejszych informacji o funkcji nerek i jej prawdopodobnej przyczynie podstawowej w porównaniu z samym poziomem kreatyniny. BUN również wzrasta wraz z odwodnieniem.
Ostatnio podwyższone poziomy kreatyniny u niemowląt były związane z bakteriemią, podczas gdy podwyższone poziomy u dorosłych mężczyzn były związane ze zwiększonym ryzykiem raka prostaty.
Jakie są normalne poziomy kreatyniny we krwi?
Prawidłowe stężenie kreatyniny we krwi wynosi około 0,6 do 1,2 miligramów (mg) na decylitr (dL) u dorosłych mężczyzn i 0,5 do 1,1 miligramów na decylitr u dorosłych kobiet. (W systemie metrycznym miligram jest jednostką wagi równą jednej tysięcznej grama, a decylitr jest jednostką objętości równą jednej dziesiątej litra).
Co uważa się za wysoki poziom kreatyniny?
- Osoba z jedną nerką może mieć normalny poziom około 1,8 lub 1,9.
- Stężenie kreatyniny, które osiąga 2,0 lub więcej u dzieci i 5,0 lub więcej u dorosłych może wskazywać na ciężkie zaburzenie czynności nerek.
Jakie są objawy związane z wysokim poziomem kreatyniny?
Objawy niewydolności nerek są bardzo różne. Na ogół nie korelują one z poziomem kreatyniny we krwi.
Co powoduje podwyższony (wysoki) poziom kreatyniny we krwi?
Każdy stan upośledzający funkcjonowanie nerek może zwiększyć poziom kreatyniny we krwi. Ważne jest, aby rozpoznać, czy proces prowadzący do dysfunkcji nerek (niewydolność nerek, azotemia) jest długotrwały czy niedawno. Najczęstszymi przyczynami długotrwałej (przewlekłej) choroby nerek u dorosłych są: wysokie ciśnienie krwi i cukrzyca.
Inne przyczyny podwyższonego stężenia kreatyniny we krwi to:
- Niektóre leki (na przykład cymetydyna) mogą czasami powodować nienormalnie podwyższony poziom kreatyniny.
- Stężenie kreatyniny w surowicy może również przejściowo wzrosnąć po spożyciu dużej ilości pokarmowego mięsa; w związku z tym odżywianie może czasami odgrywać rolę w pomiarze kreatyniny.
- Infekcje nerek, rabdomioliza (nieprawidłowe załamanie mięśni) i niedrożność dróg moczowych mogą również podnosić poziom kreatyniny.